Người dân Gia Lai đi hái lộc rừng
Cao nguyên Kon Hà Nừng nằm trên địa giới hành chính các huyện K’Bang, Mang Yang, thị xã An Khê (tỉnh Gia Lai), vừa được UNESCO công nhận là khu dự trữ sinh quyển thế giới vào tháng 9 vừa qua là nơi tập trung quần thể cây xoay lớn nhất Gia Lai. Từ nhiều năm nay, trái xoay đã là nguồn sinh kế đáng kể của người dân cao nguyên.
Nguồn sinh kế nơi ngàn xanh
Vào khoảng tháng 8 đến tháng 11 hàng năm, khi trái xoay rừng chuyển từ màu xanh đen sang màu đen nhung là dịp để thu hái. Hàng ngàn lượt người bản địa cơm đùm gạo bới vào rừng tìm lộc rừng.
Anh Đinh Vanh, người dân tộc Ba Na ở K’bang, kể: “Cả nhà mình 5 người đều vào rừng hái xoay. Năm nay xoay sai trái nhưng giá hơi thấp do ảnh hưởng dịch bệnh. Nhà mình kiếm được chừng 300.000 đồng/người/ngày. Vậy là ổn rồi, có tiền mua thức ăn, dư chút ít để may áo quần mới, mua sách vở cho con đến trường. Vợ mình sắp đến ngày sinh. Mình cũng cần thêm tiền để lo”.
Năm nay xoay được mùa. Anh Nguyễn Văn Hai, một người dân xã Krong, huyện K’Bang vào rừng hái xoay, cho biết: “Cây xoay thì năm nào cũng có quả. Nhưng để rộ thì khoảng 3 năm mới một lần. Cây cao độ hơn 30m, nếu sai thì hái được chừng 100 - 120kg. Càng ngày càng nhiều người vào rừng hái. Lộc trời cho mà, bất tận hưởng!”.
Từ sáng sớm, dọc theo vùng rừng thuộc cung đường Trường Sơn Đông đoạn qua địa phận xã Sơ Pai, huyện K’bang có nhiều nhóm người tiến vào rừng. Hành trang là vài cây dao đi rừng sắc lẹm, gùi, ít bao tải dùng đựng xoay và lương thực trong ngày. Đến chiều muộn, những đoàn xe ấy chở ra những bao xoay chín bán cho thương lái đã chờ sẵn nơi bìa rừng. Vị chua thanh của những trái xoay ấy còn vương cả mặn mòi, vất vả của cư dân sau một ngày mưu sinh, đối mặt với hiểm nguy.
Đắng đót với xoay
Đinh Man, một thanh niên bản địa thoăn thoắt trèo lên một thân cây xoay có đường kính to hơn cả người ôm, cao chừng 30m. Nhìn từ xa, Man lẫn giữa những tán lá rừng. Leo dần ra các cành có quả nhiều, Man lấy con dao đi rừng cầm sẵn chặt cành cho rơi xuống đất. Ở dưới có nhóm người trải bạt đợi sẵn, kéo những cành xoay trĩu quả vừa được chặt xuống nhặt quả cho vào bao. Hơn một giờ đồng hồ sau, Man mới xong phần việc của mình, tụt xuống đất. Rừng sâu mát lạnh nhưng cả người cậu mồ hôi ướt sũng áo quần, mỏi mệt ngồi bệt xuống gốc cây thở dốc.
Nói dại, chỉ chút sơ sểnh hay xui rủi, cuộc mưu sinh ấy khéo là tai họa! Bởi tất cả mọi người trèo hái xoay đều không trang bị cho mình phương tiện bảo hộ nào. Man kể: “Bọn em đi hái xoay từ khi còn nhỏ cho đến giờ đã 27 tuổi. Lúc nhỏ thì đi theo bố mẹ, anh chị và mấy người lớn trong xã. Lớn hơn chút thì cả đám thanh niên tự lập nhóm chừng 4 - 5 người đi với nhau. Năm nay, xoay được mùa nhưng chín muộn nên mỗi ngày chỉ hái được khoảng 2 - 3 tạ. Mấy người buôn xoay nói hàng không đưa được nhiều đi các nơi nên giá rớt xuống khoảng 15.000 - 20.000 đồng/kg. Không như những năm trước giá lên đến 60.000 - 100.000 đồng/kg”.
Cách chỗ cây mà Man vừa hái không xa là một nhóm người khác đang chinh phục một cây xoay to hơn. Do cây quá to, không thể leo được nên cả nhóm hì hục làm cành bắc từ một cây rừng khác rồi leo qua. Một thanh niên trong nhóm là Trần Văn Hoàng (25 tuổi) nhận nhiệm vụ trèo cây. Rất nhanh nhẹn và thành thạo, thoáng chốc Hoàng đã trèo lên ngọn một cây rừng mọc sát một cành to của cây xoay đại thụ rồi thả dây thòng xuống đất cho mọi người chuyển dây rợ lên để buộc chặt các cành cây với nhau.
Ông Bình, một người trong nhóm nói: “Tôi mưu sinh mấy chục năm với cây xoay, dạn dày kinh nghiệm leo trèo nhưng vẫn phải rất cẩn trọng. Xui rủi ngã từ trên ấy xuống, khó toàn mạng lắm. Tôi đã tận mắt thấy trường hợp tử nạn khi hái xoay rồi đấy. Còn chuyện xước da, trầy thịt do ngã xe, vướng cây khi đi hái xoay là thường tình”.
Nâng niu “trái ngọt “của rừng
Cứ dịp xoay chín, thương lái buôn từ các nơi tấp nập về huyện K’bang. Khắp nơi rộn ràng kẻ bán người mua. Cứ tầm khoảng 3 - 5 giờ chiều, từng nhóm người di chuyển bằng mô tô, trên xe lặc lè những bao tải đầy quả xoay từ rừng về. Thương lái đã chuẩn bị cân chuyển lên xe tải. Những chợ xoay tự phát cứ vậy mọc lên. Tất cả huyên náo trong thời gian tầm 2 giờ với sự ồn ào, náo nhiệt đúng nghĩa một khu chợ.
Bà Nguyễn Thị Lý, một tiểu thương đến từ Bình Định, cho biết: “Năm nay, xoay được mùa lớn mà giá thấp quá, tội bà con đi hái. Có những năm đạt giá từ 80.000 - 100.000 đồng/kg, nhưng năm nay rớt giá thảm hại chỉ còn 15.000 - 20.000 đồng/kg. Nguyên nhân là do ảnh hưởng của dịch bệnh, thị trường tiêu thụ lớn nhất là TP.HCM không còn, chỉ bán được ở các tỉnh Bình Định, Đà Nẵng hay một vài tỉnh phía Bắc. Chúng tôi chỉ dám thu mua lượng hàng theo đúng nhu cầu. Một phần là do tiền cước xe quá cao, một phần là việc lưu thông chưa thuận lợi nên không thể mạo hiểm mua số lượng nhiều”.
Ngành chức năng huyện K’bang trong những năm gần đây đã triển khai nhiều giải pháp thiết thực đối với việc thu hái xoay nhằm đảm bảo lợi ích lâu dài. Ông Nguyễn Văn Hợi, Giám đốc Công ty TNHH MTV lâm nghiệp Sơ Pai (Gia Lai), cho biết: “Công ty quản lý hơn 7.000ha rừng tự nhiên và có rất nhiều cây xoay trên lâm phần của chúng tôi. Để quản lý tốt diện tích rừng nói chung, cây xoay nói riêng, chúng tôi đã giao khoán rừng cho dân một số làng trong xã để họ quản lý, phụ thu hái lâm sản đúng quy định. Công ty còn tuyên truyền, vận động người dân chỉ chặt cành nhánh nhỏ, không được chặt cành to hoặc cưa cây để có nguồn thu nhập từ các năm tiếp theo và tránh vi phạm pháp luật”.
Ông Trương Thanh Hà, Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện K’bang, nói rằng hạt đã tham mưu cho UBND huyện chỉ đạo các đơn vị chủ rừng kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ, không để xảy ra tình trạng người dân cưa cây lấy trái; khuyến cáo người dân không tranh chấp cây xoay với nhau khi thu hái gây mất an ninh trật tự và có biện pháp tự đảm bảo an toàn tính mạng khi leo trèo hái quả.
Trái xoay (một số nơi gọi là trái xay, say hoặc trái nhung vì vỏ quả mượt như nhung) có màu đen mịn hình bầu dục chỉ to bằng đầu ngón tay út khi chín có vị chua thanh, có thể bóc vỏ ăn ngay hoặc rim với đường, muối ớt. Có người còn lấy thịt quả ngâm rượu. Một số tài liệu cho rằng trái hoặc vỏ cây còn có tác dụng chữa bệnh, được sử dụng trong Đông y.
-
Ký ức hào hùng của dũng sĩ 6 lần bắn rơi máy bay địch -
Bắc Ninh: Kết nối cung – cầu “Vì sự phát triển bền vững của HTX” -
Độc đáo mô hình nuôi cá thích ứng với lũ -
Ngư dân Quảng Trị hứng khởi bước vào vụ cá Nam
- Điện Biên chú trọng xây dựng và phát triển các sản phẩm OCOP
- Nông dân được tập huấn sử dụng thuốc bảo vệ thực vật bền vững qua chương trình Stewardship
- Ngư dân xứ Thanh vươn khơi đón lộc biển đầu Năm mới Giáp Thìn 2024
- Độc đáo “Đào Lộc Bình” đón Xuân Giáp Thìn 2024
- Chuyện vượt khó làm giàu của nông dân xuất sắc Chang Váng Sinh
- Nông dân tỉnh Bắc Kạn phấn khởi khi giá dong riềng tăng mạnh
- Nông dân Bắc Quang phấn khởi thu hoạch cam Vàng được mùa, được giá
-
Tập huấn, hướng dẫn sử dụng nền tảng số Nông dân Việt Nam cho cán bộ Trung ương Hội(Tapchinongthonmoi.vn) - Ngày 6/5/2024, Trung ương Hội Nông dân Việt Nam tổ chức Hội nghị tập huấn, hướng dẫn sử dụng Nền tảng số Nông dân Việt Nam cho lãnh đạo, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động cơ quan Trung ương Hội.
-
Chiến thắng Điện Biên Phủ mang tầm vóc quốc tế đoàn kết các dân tộc thuộc địaChiến thắng Điện Biên Phủ của Việt Nam trước thực dân Pháp đã có sức ảnh hưởng mang tính quyết định đối với các dân tộc khác mà Algeria là một ví dụ.
-
Infographic diễn biến chiến dịch Điện Biên PhủTròn 70 năm, ngày 13-3-1954, quân ta nổ súng tiến công, mở màn chiến dịch Điện Biên Phủ. Sau 56 ngày đêm 'khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt', chiến đấu dũng cảm, mưu trí, sáng tạo, quân và dân ta đã đập tan toàn bộ tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ.
-
Quảng Ngãi: Tăng cường tiêm phòng vắc xin phòng bệnh cho đàn vật nuôi(Tapchinongthonmoi.vn) - UBND tỉnh Quảng Ngãi mới đây đã ban hành công văn số 2153/UBND-KTN về việc chỉ đạo, tăng cường công tác tiêm phòng vắc xin, phòng chống bệnh cho đàn vật nuôi năm 2024.
-
Quy định mới về xử phạt vi phạm khai thác thủy sản(Tapchinongthonmoi.vn) - Chính phủ ban hành Nghị định 38/2024/NĐ-CP ngày 05/4/2024 về quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản. Nghị định này có hiệu lực thi hành từ ngày 20 tháng 5 năm 2024. Nhằm giúp ngư dân có thông tin mới, tránh vi phạm để bị xử lý và quan trọng hơn là gỡ “thẻ vàng” thủy sản, Luật sư Nguyễn Thanh Hà (Chủ tịch Công ty Luật SBLAW) đã có những trao đổi xung quanh vấn đề này.
-
Hiệu ứng “Sell in May” đối với thị trường chứng khoán Việt Nam(Tapchinongthonmoi.vn) - Tuần qua, thị trường chứng khoán (TTCK) đã có một tuần giao dịch tăng điểm với ghi nhận phục hồi ở phiên ngày Thứ Năm và Thứ Sáu. Phiên cuối cùng, chỉ số VN-Index đóng cửa tại 1.221,03 điểm (+11.51 điểm, +0.95%). Tuy thị trường tăng điểm nhưng thanh khoản giao dịch thấp hơn so với mức trung bình của 20 tuần trước. Nhóm nhà đầu tư nước ngoài đã bán ròng với số tiền là 315,27 tỷ đồng chỉ trong hai ngày 02-03/05/2024.
-
Mưa đá dữ dội bất ngờ trút xuống Lào Cai trong đêmTại các xã, phường như Cốc Lếu, Kim Tân, Bắc Cường, Vạn Hòa, Cốc San, mưa đá xuất hiện cục bộ và kéo dài từ 23 giờ đến khoảng 23 giờ 20 phút ngày 5/5, với cường độ từ trung bình đến dày đặc.
-
Nông dân Cao Bằng góp sức xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững(Tapchinongthonmoi.vn) - Xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững là những chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước, đòi hỏi phải có sự chung tay vào cuộc của cả hệ thống chính trị và nhân dân. Phát huy vài trò của mình, những năm qua, các cấp Hội Nông dân tỉnh Cao Bằng đã tích cực vận động cán bộ, hội viên phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường, đóng góp vật chất, ngày công chung sức thực hiện các tiêu chí xây dựng nông thôn mới.
-
Huyện Nậm Pồ ủng hộ rau xanh cho lực lượng diễu binh, diễu hành tại Điện Biên(Tapchinongthonmoi.vn) - Chỉ trong 2 ngày phát động, huyện Nậm Pồ (tỉnh Điện Biên) đã trao 12 tấn bí xanh cho lực lượng tham gia diễu binh, diễu hành trong Lễ kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ và nhận được hơn 100 triệu đồng để mua thực phẩm và rau xanh…
-
Thủ tướng dự Hội nghị công bố Quy hoạch tỉnh Tây Ninh(Tapchinongthonmoi.vn) - Chiều 5/5, tại tỉnh Tây Ninh, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dự Hội nghị công bố Quy hoạch tỉnh Tây Ninh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.
-
1 Khát vọng đổi thay và tinh thần phụng sự Tổ quốc của người đảng viên nông dân vùng biên giới -
2 Thanh Hóa: Người dân dựng lều phản đối xây dựng bãi tập kết rác thải -
3 Kỳ 4: Trao kỷ vật… nhận tri ân -
4 Phát triển bền vững chuỗi giá trị sản phẩm trong khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã -
5 Lan tỏa phong trào nông dân thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi ở Ngọc Lặc