Người nông dân bỏ tiền tỷ mở phòng nuôi cấy mô

Ông Phan Ngọc Oanh 60 tuổi (1961-Tân Sửu) ở thôn 7, xã Xuân Quan, huyện Văn Giang là một trong những điển hình đã phát huy hiệu quả của tỉnh Hưng Yên với mô hình nuôi cấy mô và ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp.

Hiện nay, ông Phan Ngọc Oanh có một cơ sở nuôi cấy mô tế bào với số vốn đầu tư ước tính khoảng trên 2 tỷ đồng. Mô hình cấy mô tế bào thực hiện trên các giống hoa đồng tiền, hoa lan đai châu, địa lan. Với đội ngũ kỹ sư lành nghề đang làm việc trực tiếp tại cơ sở nuôi cấy mô, hàng năm ông Oanh đưa cây từ trong phòng mô ra ngoài môi trường tự nhiên, tiêu thụ hàng triệu cây giống hoa chất lượng cao.

Nông dân mặc áo blouse trong phòng cấy mô

Dẫn chúng tôi vào phòng thí nghiệm nuôi cấy mô với gần chục kỹ sư đang miệt mài cấy ghép ở tầng 3 của ngôi nhà 4 tầng khang trang rộng hơn 400m², ông Oanh phấn khởi nói: “Với phòng thí nghiệm nuôi cấy mô này, những giống hoa, cây cảnh chất lượng cao sẽ có giá thành rẻ hơn so với nhập khẩu đắt đỏ từ ngoài về”.

Cẩn thận nhấc từng chai thủy tinh, từng túi nilon có chứa những mầm cây giống, ông Oanh hăng say giới thiệu về quy trình nhân giống hoa bằng phương pháp nuôi cấy mô. Theo ông Oanh, môi trường nuôi cấy mô phải đảm bảo vô trùng tuyệt đối, nhiệt độ ổn định; các bước tiến hành nuôi cấy mô từ chọn vật liệu để nuôi cấy đến tái sinh mẫu nuôi cấy, nhân nhanh chồi… cho đến bước tạo ra cây hoàn chỉnh đều phải chính xác từng li một. Người làm nghề phải có tính cẩn thận, tỉ mỉ… chỉ có những người thực sự yêu nghề mới làm được.

Hiện nay ông Oanh đang áp dụng quy trình nuôi cấy mô để sản xuất giống cây hoa đồng tiền, địa lan và lan đai châu.

Có 2 lý do thúc đẩy ông Oanh mạnh dạn đầu tư vào công nghệ nuôi cây mô. Một là, ông Oanh nhận thấy thị trường tiêu thụ cây hoa giống tại Xuân Quan vô cùng tiềm năng. Thứ hai, vì trực tiếp gắn bó với nghề trồng hoa đã 30 năm nay, ông Oanh nhận thấy không chủ động được nguồn giống sẽ không chủ động được thời vụ gieo trồng và kiểm soát được chất lượng nguồn cây hoa giống. Năm 2016, ông đầu tư trên 2 tỷ đồng để xây dựng phòng cấy mô rộng 110m2, vườn ươm rộng 360m2 và thuê 6 cử nhân nông nghiệp đồng hành cùng mình.

Theo ông Oanh, việc sản xuất cây giống bằng phương pháp nuôi cấy mô mang lại rất nhiều ưu điểm vượt trội so với các phương pháp nhân giống trước đây. Đó là: cây giống sẽ giữ nguyên được gen của cây gốc ban đầu mà không bị lai tạp; cây giống sạch bệnh, khỏe và cho bông to, đẹp, cánh dày đầy đặn, đều nhau; cây giống có độ đồng đều cao và hệ số nhân giống cao hơn so với các phương pháp khác.

Mặc dù ưu việt nhưng không phải ai cũng có thể sản xuất cây giống bằng phương pháp nuôi cấy mô bởi việc này đòi hỏi nguồn vốn đầu tư lớn và quan trọng nhất là quy trình nuôi cấy mô rất phức tạp, đòi hỏi độ chính xác cao nên người làm phải nắm vững kỹ thuật.

Những “trái ngọt” đầu tiên

Ông Oanh chia sẻ, khi mới thực hiện mô hình này, ông đã thất bại. Hơn 6 tháng đầu tiên thực hiện, ông không thu được một cây giống nào mà còn thua lỗ hơn 370 triệu đồng. “Ngay từ đầu, tôi đã ý thức đây là việc khó khăn. Nhưng qua các chuyến xuất ngoại ra nước ngoài như Thái Lan, Đài Loan… thấy nông dân ở các nước đấy họ làm được mà mình lại không làm được thì… bực mình lắm! Nghĩ vậy tôi nung nấu, khao khát rồi lên kế hoạch từng bước để thực hiện bằng được”, ông Oanh thật thà bộc bạch.

Không bỏ cuộc, lần này ông Oanh mời chuyên gia nông nghiệp Thái Lan và Việt Nam cùng nghiên cứu thực hiện. Rồi cùng với những kiến thức do các chuyên gia giảng dạy, ông Oanh còn tự mày mò, nghiên cứu, điều chỉnh để tìm ra phương pháp nuôi cấy mô tốt nhất.

“Gần 30 năm gắn bó với nghề trồng hoa, rồi 2 năm miệt mài bên phòng cấy mô, đến nay kỹ thuật cấy đỉnh sinh trưởng là kỹ thuật khó nhất, tôi cũng làm tốt”, ông Oanh tự hào kể.

Theo ông Oanh điều làm ông tự hào hơn cả là đã truyền cho cậu con trai duy nhất đam mê tìm tòi, áp dụng công nghệ cao để trồng hoa công nghệ cao. Sau khi tốt nghiệp ngành Khoa học cây trồng của Học viện Nông nghiệp Việt Nam, đến nay cậu con trai đã cùng với bố dồn sức phát triển phòng nuôi cấy mô giống hoa.

“Như đã nói ở trên ngay từ đầu, tôi đã ý thức việc sản xuất cây giống bằng phương pháp nuôi cấy mô là việc khó khăn. Bởi vậy tôi phải lên kế hoạch thật tỉ mỉ, chi tiết để thực hiện. Việc định hướng cho con đi học Học viện Nông nghiệp Việt Nam cũng là chiến lược lâu dài của tôi.

Nhớ lúc đầu, nhiều người bảo tôi “điên” khi cho con theo học ngành nông nghiệp trong bối cảnh Văn Giang đang ngày càng đô thị hóa, diện tích đất nông nghiệp ngày càng thu hẹp. Bị tác động nhiều, con trai tôi lung lay. Nhiều lần ôm con vào lòng, tôi thủ thỉ tâm sự với thằng bé rằng nói gì là việc của người ta, làm gì là việc của mình. “Đất lành gieo quả ngọt”, bây giờ tôi không chỉ có con trai mà có cả con dâu (cũng tốt nghiệp Học viện Nông nghiệp Việt Nam sau khi thực tập tại phòng nuôi cấy mô đã nên duyên với con trai ông Oanh) giúp sức”, ông Oanh tự hào nói.

Khi được hỏi về “từ khóa hót” – nông nghiệp 4.0 hiện nay, ông Oanh cho rằng, sản xuất cây giống bằng phương pháp nuôi cấy mô nói riêng hay làm nông nghiệp công nghệ cao nói chung không phải cứ có tiền đầu tư thiết bị hiện đại, đắt tiền là được; mà “chìa khóa” vàng ở đây là chính là con người. Con người phải năng động, tự tin nắm bắt, làm chủ công nghệ. Chính vì vậy với cùng với nuôi con ăn học đại học chuyên ngành về nông nghiệp, ông Oanh còn cho con trai và con dâu học thêm các ngoại ngữ khác là tiếng Anh và tiếng Trung, để sau này 2 đứa con đổi nhau đi nước ngoài tiếp cận, học hỏi những tiến bộ kỹ thuật của các nước bạn.

Đến nay, ông Oanh đã đầu tư 2 tỷ đồng mua hàng chục loại thiết bị hiện đại như điều hòa, máy đo pH, máy khuấy từ, máy lọc nước, máy cấy… vào phòng nuôi cấy mô. Năm 2020, ông Oanh sản xuất từ 40 – 50 vạn cây giống hoa đồng tiền và 2 vạn cây giống hoa lan đai châu, địa lan. Bên cạnh đó, nông dân mua cây giống của ông Oanh còn được tặng thêm 5% tổng số lượng cây giống mà không tính tiền.

“Hoài bão của tôi là cung cấp giống hoa chất lượng cao cho nhiều làng hoa khác trong vùng để tiền không phải chảy ra nước ngoài mà còn xuất cây giống ngược lại thị trường của họ. Góp phần tạo nên thương hiệu hoa cây cảnh Xuân Quan nói riêng và hoa cây cảnh Việt Nam nói chung”
Ông Phan Ngọc Oanh.

Na Nguyễn